Większości z nas bagno kojarzy się z miejscem brudnym i nieprzyjemnym, które stale jest nasiąknięte wodą. Ale pewnie nie każdy zdaje sobie sprawę, że istnieje specjalna dziedzina nauki, która zajmuje się bagnami i mokradłami, nosi nazwę paludologia. Co więcej, mokradła mają nawet swoje święto – Dzień Mokradeł – jest to święto międzynarodowe, które jest obchodzone 2 lutego.
Bagna i mokradła często postrzegane są dość niesłusznie jako nieużytki, natomiast pełnią one bardzo ważną rolę, zarówno dla człowieka, jak i całego środowiska, bowiem chronią przed suszą, pożarem, powodzią oraz przeciwdziałają powstawaniu erozji i degradacji gleb. Ponadto przyczyniają się do oczyszczania wody. Na podmokłym obszarze istnieje bardzo duża różnorodność gatunkowa, zarówno roślinna, jak i zwierzęca. Głównymi bywalcami rozlewisk jest ptactwo wodne. Kolejną zaletą jest magazynowanie dwutlenku węgla – bagna i mokradła potrafią to nawet lepiej niż lasy.
Specyficznym siedliskiem bagiennym jest torfowisko, które w swym podłożu posiada warstwę torfu. Torf stanowi doskonały surowiec energetyczny wykorzystywany do ogrzewania. Już od setek lat jest on wydobywany do celów gospodarczych. Ponadto, w ostatnich czasach znacznie wzrasta zainteresowanie eksploatacją torfowisk także na cele ogrodnicze, lecznicze czy rekultywacyjne. Jedne z najcenniejszych torfowisk niskich w Europie znajdują się w Polsce na terenie Poleskiego Parku Narodowego.
Mokradła, a wśród nich torfowiska, występują na wszystkich kontynentach. Biorąc pod uwagę zatorfienie w różnych krajach, największe zasoby złóż torfowych posiadają Rosja, Kanada i Stany Zjednoczone. Polska w tym rankingu zajmuje 20 pozycję (8 w Europie). Jednymi z najbardziej znanych na świecie są Bagna Biebrzańskie. Rozciągają się one na długości około 100 km, dając schronienie wielu zwierzętom i roślinom. Jest to również jeden z największych obszarów bagiennych chronionych prawem na Świecie. Natomiast, jednym z największych niezmeliorowanych torfowisk w Europie – nie licząc europejskiej części Rosji – są Białoruskie Bagna Olmańskie.
Niestety, bagna i mokradła wciąż są niedoceniane i niszczone, głównie poprzez osuszanie lub eksploatowanie w celach prywatnych. Fakty są zatrważające, szacuje się, że od 1900 roku do dziś zniknęło dwie trzecie mokradeł. A po ingerencji człowieka w takie obszary, szansa, że ekosystem powróci do stanu pierwotnego jest praktycznie zerowa. Dlatego, w ostatnich latach w Polsce coraz częściej mówi się o konieczności ochrony mokradeł, głównie ze względu na ich wielofunkcyjne znaczenie w przyrodzie, gdyż ich degradacja pociąga za sobą zmniejszanie się populacji wielu gatunków roślin i zwierząt, dla których podmokłe siedliska są naturalnym środowiskiem. Bardzo ważne jest zachowanie dla przyszłych pokoleń niezwykle cennych terenów, jakimi są niewątpliwie torfowiska i mokradła. Badacze proponują zwiększenie sieci rezerwatów torfowiskowych oraz innych obejmujących mokradła w Polsce i na Świecie.
Materiał powstał dzięki wsparciu WFOSiGW
Poglądy autorów i treści zawarte w artykule nie zawsze odzwierciedlają stanowisko WFOŚiGW we Wrocławiu.
