Na dwóch ostatnich posiedzeniach Rady Ministrów zostały przyjęte nowelizacje ustaw podatkowych, które już w tym roku mają doprowadzić do poważnego ograniczenia wyłudzeń podatku VAT ale także zaniżania obciążeń podatkiem CIT.
Już w grudniu informowaliśmy, że najnowszy raport Global Financial Integrity – międzynarodowej organizacji, która prowadzi analizy nielegalnych przepływów finansowych, zalicza Polskę do niechlubnej dwudziestki w rankingu najbardziej wyzyskiwanych krajów. Za granicę trafia aż 5 % polskiego PKB
Według analizy przeprowadzonej przez ekonomistów, ponad 80 proc. oszustw stanowi tzw. „misinvoicing” (oszustwa fakturowe), które są popełniane w wymianie handlowej (eksport-import). Na drugim miejscu znajduje się metoda „hot money” (kapitał spekulacyjny).
Dr Krystian Mieszkała, ekspert ds. budżetu i finansów podkreśla, że nielegalne wyprowadzanie pieniędzy za granicę nie jest nowym zjawiskiem i jedyną formą walki z tym procederem są skuteczne działania organów państwa.
Należy zaznaczyć, że jakość ustawodawstwa również ma wpływ na skalę tych przestępstw. Ustawodawca powinien na bieżąco „udoskonalać” przepisy, a w szczególności powinno się uszczelnić system podatku CIT i VAT – mówi dr Krystian Mieszkała i dodaje, że w ostatnich latach narasta zjawisko luki w podatku VAT. – W ten sposób do budżetu państwa nie wpływają należne kwoty tego podatku, a jest to szczególnie widoczne w sektorze paliw – dodaje.
Z kolei dr Arkadiusz Babczuk, zastępca Dyrektora Centrum Badawczo Rozwojowego Samorządu Terytorialnego Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, podkreśla, że występowanie opisanych w raporcie procesów nie budzi wątpliwości, także szacunki skali nieprawidłowości wydają się rozsądne.
Problem ten został również dostrzeżony przez Najwyższą Izbę Kontroli, która krytycznie oceniła dotychczasowe zaangażowanie organów podatkowych w kontrolę rozliczeń podatku dochodowego podmiotów z udziałem kapitału zagranicznego, poprzez transferowanie dochodów poza polski system podatkowy.
Do Sejmu wpłyneła już nowelizacja ordynacji podatkowej, której celem jest wprowadzenie do polskiego systemu podatkowego klauzuli generalnej przeciwko unikaniu opodatkowania, która wyznaczy dopuszczalne granice tzw. optymalizacji podatkowej.
Według dr Zbigniewa Kuźmiuka nowe przepisy chronią interesy uczciwych podatników i jednocześnie utrudnią uchylanie się od płacenia podatków przez zagraniczne korporacje:
Wprowadzeniu tej klauzuli towarzyszą przepisy chroniące interesy uczciwych podatników, między innymi wydawanie tzw. opinii zabezpieczających przez ministra finansów (opinie dotyczące określonych konstrukcji podatkowych przed ich zastosowaniem przez podatnika), powołanie Rady ds. Przeciwdziałania Unikaniu Opodatkowania rozpatrującej sprawy sporne, wyłączną właściwość ministra finansów w sprawie tej klauzuli, a także możliwość korekty deklaracji w końcowej fazie postępowania podatkowego w sprawie stosowania klauzuli.
Mimo tych ograniczeń wprowadzenie do polskiego systemu podatkowego klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania (obecnej od dawna w przepisach podatkowych wielu europejskich krajów), będzie swoistym przełomem w walce polskiego państwa z coraz powszechniejszą praktyka stosowania tzw. optymalizacji podatkowej głównie przez firmy z udziałem kapitału zagranicznego.
