Wspominamy bohaterów: Władysław Siła-Nowicki: obrońca w procesach rehabilitacyjnych żołnierzy AK i WiN oraz w procesach politycznych

Władysław Siła-Nowicki, (1913-1994), ps. Czesław, Stefan. Prawnik, adwokat, polityk, żołnierz AK i działacz WiN. Członek Delegatury Rządu RP na Kraj w Warszawie. działacz opozycji antykomunistycznej w PRL.  Spowinowacony z rodziną Dzierżyńskich, poprzez siostrę ojca Zofię, która była pierwszą żoną prof. medycyny Władysława Dzierżyńskiego.

Był oficerem w 6 Pułku Strzelców Konnych Hetmana Wielkiego Koronnego Stanisława Żółkiewskiego. Kiedy pułk został rozbity – po 11 września – zorganizował grupę żołnierzy i przedzierał się do Warszawy. 19 września brał udział w obronie Otwocka, został ciężko ranny, ostatecznie do Warszawy wrócił po 22 września, został żołnierzem Służby Zwycięstwa Polski, później ZWZ-AK oraz działaczem struktur Delegatury Rządu RP na Kraj w Warszawie. W latach 1943-1944 dowódcą drużyny Kedywu AK, a od sierpnia 1944 brał udział w Powstaniu Warszawskim. Od 1946, jako komendant obwodu lubelskiego w WiN-ie, a od listopada jest inspektorem WiN-u w Lublinie.

22 marca 1947 ujawnił się w Warszawie, UB aresztował go 16 września 1947 w Nysie, podczas próby ucieczki z kraju na Zachód. Przeszedł ciężkie śledztwo. Rok później, Wojskowy Sąd Rejonowy w Warszawie skazał go na karę śmierci. Został ubrany wraz z innymi oskarżonymi w mundury Wehrmachtu, komuniści w ten sposób chcieli upokorzyć więźniów. W 1949 roku, na przełomie stycznia i lutego, razem z innymi więźniami próbował ucieczki. Został zdradzony przez współwięźnia.

Władysław Siła-Nowicki i Hieronim Dekutowski trafili na kilka dni do karceru, gdzie siedzieli nago, skuci w kajdany. Dzięki wstawiennictwu krewnej, która była siostrą Feliksa Dzierżyńskiego wyrok śmierci zamieniono na dożywocie. Przebywał w AŚ Warszawa-Mokotów, ZK w Rawiczu, Wronkach i Strzelcach Opolskich. Na wolność wyszedł 1 grudnia 1956 i rok później zrehabilitowany.

Pracował jako adwokat od 1959, dwa lata później został członkiem warszawskiego KIK. Był obrońcą w procesach rehabilitacyjnych żołnierzy AK i WiN oraz w procesach politycznych m.in. Niny Karsov i Janusza Szpotańskiego. Kiedy komuniści w 1969 pozbawili go prawa wykonywania zawodu, został – na prośbę prymasa Stefana Wyszyńskiego – doradcą prawnym Episkopatu Polski. W 1971 był obrońcą w procesie członków konspiracyjnej organizacji „Ruch” a w grudniu 1975 sygnatariuszem Listu 59 do Sejmu PRL przeciw planowanym zmianom w Konstytucji.

Dwa lata później został współpracownikiem Biura Interwencyjnego KOR, KSS KOR. W 1980 wydano Raport Madrycki. O przestrzeganiu praw człowieka i obywatela w Polsce, którego był współtwórcą.

Wspierał stoczniowców w sierpniu 1980 w Stoczni. Jest współautorem statutu „S”. Jako doradca w Prymasowskiej Radzie Społecznej, po 13 grudnia 1981, bronił przywódców KPN, działaczy KSS KOR i działaczy podziemia. Od maja 1983 był pełnomocnikiem Barbary Sadowskiej – matki zamordowanego Grzegorza Przemyka. Tego samego roku został zmuszony do przejścia na emeryturę po ukończeniu 70. roku życia.

Jest autorem Listu otwartego do gen. Wojciecha Jaruzelskiego (1984), w którym protestował przeciw bezprawiu SB. Był szykanowany, 1 marca wszczęto przeciw niemu postępowanie karne pod zarzutem „poniżania naczelnych organów władzy państwowej”, które zostało umorzone na mocy amnestii.

W 1986 został członkiem Rady Konsultacyjnej przy Przewodniczącym Rady Państwa W. Jaruzelskim- to wtedy na forum domagał się wyjaśnienia zbrodni NKWD na polskich jeńcach w Katyniu i w innych miejscach. W maju 1988 był doradcą Lecha Wałęsy podczas strajku w Stoczni Gdańskiej. Dziewięć miesięcy później uczestniczył w obradach Okrągłego Stołu a także zespołu ds. reform politycznych po stronie koalicyjno-rządowej. W lutym 1989 reaktywował rozwiązane w 1950 Stronnictwo Pracy, w latach 1990-1992 był prezesem Zarządu Głównego Chrześcijańsko-Demokratycznego Stronnictwa Pracy a sędzią Trybunału Stanu w latach 1992-1994. Z dokumentów IPN wynika, że rozpracowywany w latach 1959 – 1989, przez Dep. III MSW w ramach SOR/KE krypt. Stefan. Został pochowany na Powązkach.

Zarządzeniami prezydenta RP z 11 listopada 1990 na uchodźstwie Ryszarda Kaczorowskiego został odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski.. Pośmiertnie, postanowieniem prezydenta Lecha Kaczyńskiego z 28 sierpnia 2006 „za wybitne zasługi w działalności na rzecz przemian demokratycznych w Polsce, za osiągnięcia w pracy zawodowej i społecznej”, został odznaczony Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski.

źródła: wikipedia.org i http://www.encysol.pl/wiki/W%C5%82adys%C5%82aw_Si%C5%82a-Nowicki

fot. Żołnierze wyklęci. Antykomunistyczne podziemie zbrojne po 1944 roku praca zbiorowa Wydawnictwo: Oficyna Wydawnicza VOLUMEN

Artykuł powstał dzięki wsparciu programu „Dolny Śląsk Pamięta” przez Fundację KGHM

ZOSTAW ODPOWIEDŹ

Proszę wpisać swój komentarz!
Proszę podać swoje imię tutaj