W ostatnich czasach obserwujemy zmniejszenie zasobów wód śródlądowych oraz pogorszenie ich jakości. Przyczyn tego stanu można się dopatrywać w pogłębiających się zmianach klimatu. Dotyczy to przede wszystkim wód płynących. Ponadto człowiek, obawiając się powodzi w sposób nieodwracalny zmienia środowisko wokół rzek, co również nie przyczynia się w stronę pozytywnych zmian.
Przez Polskę przepływa ponad 40 rzek, z czego najdłuższa jest Wisła 1047 km, następnie Odra 854 km, z czego większość bo aż 742 km płynie przez Polskę. Na trzecim miejscu pod względem długości klasyfikuje się Warta – 808 km. Niestety, w Polsce około 54% wód powierzchniowych jest nadmiernie zanieczyszczonych.
Wody w naszym kraju klasyfikujemy według stopnia ich zanieczyszczenia, gdzie wyróżniamy 3 klasy czystości.
Klasa I – obejmuje wody nadające się do spożycia, możliwe także do wykorzystania w przemyśle spożywczym oraz do hodowli ryb łososiowatych.
Klasa II – to wody nadające się do pojenia zwierząt, a także do celów rekreacyjno-sportowych oraz do hodowli ryb z wyjątkiem łososiowatych.
Klasa III – oznaczała wody możliwe do wykorzystania przemysłowego, poza zakładami potrzebującymi wód I i II klasy oraz do nawadniania upraw rolnych.
Możliwość zakwalifikowania do grupy jest zachowanie fizykochemicznych i biologicznych wskaźników w dopuszczalnych granicach. Nie jest dobrze, ponieważ tylko niespełna 3% z objętych kontrolą odcinków rzek spełniało wymogi stawiane wodom o największej czystości, tj. wodom I klasy czystości (według kryterium fizykochemicznym), 15,2% należało do wód II klasy, 28,1% – III klasy czystości, 54% stanowiły wody pozaklasowe; według kryterium biologicznego brak było wód I klasy, 1,8% należało do II, 9,7% do III klasy czystości, 88,5% to wody pozaklasowe.
Wisła na całej swej długości prowadzi wodę bardzo zanieczyszczona, przy czym w 44% biegu woda mieści się w III klasie czystości, a aż w 55,8% jest pozaklasowa.
Odra na 7,6% swej długości prowadzi wody II klasy, na 29% długości __ III klasy, a na 63% długości __wody pozaklasowe
Warta wykazuje pozaklasowe wody na około 51% swego biegu, a w pozostałych 49% prowadzi wódę III klasy.
Jeszcze niedawno rzeki były traktowane po macoszemu, uważano bowiem, że ich zasoby są niewyczerpalne i same się naprawiają. Ochrona wód była niby ważna, jednak gdy stawała we szranki z ekonomia, zwykle przegrywała. Priorytetem prawie zawsze było uprzemysłowienie i produkcja. Całe szczęście, że ludzie wreszcie przejrzeli na oczy i zaczęli dostrzegać swoje błędy oraz jak ważne są rzeki, więc zaczęto zmieniać podejście i postępowanie. Mniej więcej od 30 lat ochrona środowiska, w tym rzek stała się zadaniem Państwa. Mimo to, obecnie wciąż do naszych rzek trafia za dużo nieoczyszczonych ścieków, w składzie których znajdują się bardzo niebezpieczne, a nawet i toksyczne substancje. Państwo jeszcze bardziej powinno położyć na to nacisk, aby przywrócić naszym rzekom czystość i bioróżnorodność, dla następnych pokoleń, by również mogły korzystać z ich zasobów.
Materiał powstał dzięki wsparciu WFOSiGW
Poglądy autorów i treści zawarte w artykule nie zawsze odzwierciedlają stanowisko WFOŚiGW we Wrocławiu.
