Jan Zientarski (1894-1982), ps. „Czarny”, „Ein”, „Inżynier”, „Kujawiak”, „Liziński”, „Mieczysław”, „Podkowa” vel Jan Racięski, vel Stanisław Zalesiński. Legionista, obrońca Warszawy. Oficer służby stałej piechoty Wojska Polskiego, żołnierz ZWZ/AK, więzień polityczny PRL.
Jan Zientarski od najmłodszych lat brał udział w manifestacjach młodzieżowych. W 1910 roku wstąpił do organizacji „Młodzież Postępowo-Niepodległościowa” a rok później do Polskich Drużyn Strzeleckich w Krakowie. Był twórcą i organizatorem oddziału „Strzelca” w Sosnowcu. Uczestniczył w ćwiczeniach wojskowych, przerzucie prasy konspiracyjnej z Galicji do zaboru rosyjskiego. Zajmował się kolportażem. Jego zasługo doceniono – został Komendantem ZS w Sosnowcu.
Jan Zientarski w okresie międzywojennym wstąpił do Związku Walki Czynnej. Wykładał tam Józef Piłsudski. Wkrótce, Zientarski wraz z 50-os. grupą kursantów dołączył do grupy strzeleckiej Józefa Piłsudskiego. Zostali przydzieleni do baonu zapasowego grupy. Od września 1914 roku w Wadowicach obejmuje dowództwo plutonu w 9 kompanii 3 baonu 3 pp. a niedługo potem zostaje przeniesiony do utworzonej Brygady Legionów. W tym składzie jedzie na front wschodni. Kolejny awans na stopień chorążego otrzymuje w październiku 1914 roku, a podporucznikiem zostaje w kwietniu 1916 roku. Gdy w 1917 roku ukończył kurs oficerski, objął dowództwo 12 kompanii 2 pułku piechoty Legionów. Wtedy też odbył kurs szkoleniowy. Z powodu ran odniesionych w walkach przebywał w szpitalu. Odmówił złożenia przysięgi. Z rozkazu dowódcy 2 pp Leg. Płk M. Żymierskiego został aresztowany i przymusowo odesłany do Polskiego Korpusu Posiłkowego w Przemyślu , następnie internowany w obozach Taraczkocz, Bustinazy i Huszt. Uwolniony w 1918 roku przyjechał do Warszawy, skąd skierowano go do Ostrowii Mazowieckiej by szkolić podoficerów.
Był dowódcą 6 kompanii 9 pułku piechoty. Potem otrzymał stopień porucznika a po bitwach z Ukraińcami koło Rawy Ruskiej, i pod Brzeżanami został mianowany na stopień kapitana służby stałej piechoty. W 1919 roku na Łotwie brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej. W 1920 roku dowodził III batalionem 9 pułku piechoty Legionów. Uczestniczył m.in. w bitwie nad Berezyną i w bitwie warszawskiej, za co otrzymał stopnień majora służby stałej. Od września 1920 roku dowodził 1 baonem 7 pp, zdobywał twierdzę w Brześciu n/Bugiem. W bitwie nad Niemnem wykazał się szczególną walecznością, podobnie podczas natarcia na Brzostowice a także pod Smorgoniami.
W latach 1921 – 1939 ukończył kurs dla dowódców batalionów, Wyższą Szkołę Piechoty w Rembertowie, w rezultacie otrzymał awans na stopień pułkownika. Na miesiąc przed wybuchem II Wojny Światowej został dowódcą 1 Oddziału Wydzielonego 10 DP armii „Łódź”. Po kapitulacji Warszawy przedostał się na Węgry. Tam internowano go w obozie Vamosmikola, następnie w Silos, był to obóz o zaostrzonym rygorze. Przebywał do maja ’41, wtedy udało mu się uciec do Budapesztu, gdzie od razu wstąpił do Obozu Polski Walczącej. Jako dowódca pionu wojskowego i komórki przerzutowej organizuje komórkę kurierską, nawiązuje kontakty z Polską, organizuje przerzuty działaczy piłsudczykowskich z Węgier do Polski. Sam przyjeżdża do Polski w październiku 1941 roku, trzy miesiące później gen. S. Roweckim „Grot”, mianował go inspektorem KG ZWZ/AK na okręg radomsko-kielecki z siedzibą w Kielcach. Funkcję tę pełnił do marca 1944 roku a w maju 1944 zostaje komendantem Okręgu Kielecko-Radomskiego Armii Krajowej i kieruje nim do rozwiązania AK w styczniu 1945 roku.
Jan Zientarski był trzykrotnie aresztowany przez funkcjonariuszy Urzędu Bezpieczeństwa. Pierwsze zatrzymanie było 24 lipca 1946 roku. Po ciężkim śledztwie, 9 czerwca 1947 skazany na 3,5 roku więzienia. Zwolniony 26 stycznia 1950 roku i ponownie aresztowany w grudniu tego samego roku, siedział w więzieniu do grudnia 1951 roku. Wtedy został zdegradowany do stopnia szeregowca. Niedługo potem został fałszywie oskarżony o współpracę z Niemcami i ponownie aresztowany. Ostatni raz UB aresztowała go w 1962 roku, tego samego roku opuścił mury więzienia.
Jan Zientarski był inwigilowany w latach 1950-1960, od 1956 zaangażował w działalność kombatancką.
Był odznaczony: Krzyżem Niepodległości, Orderem Virtuti Militari IV klasy i V klasy, czterokrotnie Krzyżem Walecznych, Krzyżem Oficerskim Orderu Polonia Restituta, Złotym Krzyżem Zasługi z Mieczami, Złotym Krzyżem Zasługi, Krzyżem Armii Krajowej i czterokrotnie Medalem Wojska. Poświęcono mu także tablicę w kościele O.O Bernardynów w Radomiu i kościele św. Anny w Warszawie. Jan Zientarski odznaczenia przekazał na Jasną Górę.
źródło: ogrodywspomnien.pl/
Artykuł powstał dzięki wsparciu programu przez Gminę Wrocław
