Zdrowie ludzkie zależy od szeroko pojętego zdrowego środowiska. Gdy poznaje się związki między czynnikami w otoczeniu człowieka, jego zachowaniami, a powstawaniem choroby, możliwym staje się prowadzenie działań przeciwdziałających, związanych z szeroko rozumianą profilaktyką. Dla promocji zdrowia kluczowe jest skupić się zatem nie na chorobie, lecz na zdrowiu. A o zdrowiu decydują między innymi zachowania jednostkowe, m.in. palenie czy też nawyki dietetyczne, środowisko psychospołeczne, oraz środowisko fizyczne, czyli warunki pracy i mieszkaniowe.
Tak więc przez środowiskowe oddziaływania na ludzkie zdrowie należy całościowo rozumieć zarówno to, co dotyczy tak społeczeństwa, jak i przyrody. Wśród tych ostatnich są szkodliwe substancje chemiczne, promieniowanie jonizujące, hałas, czynniki biologiczne, szkodliwe artykuły powszechnego użytku, niebezpieczne odpady. Co oczywiste, zagrożeń dla zdrowia nie tworzy matka natura, lecz sami ludzie, zatruwając, zaśmiecając lub przegrzewając środowisko. Oddziałuje to na wodę, powietrze, żywność, środowisko zamieszkania, oraz środowisko pracy.
Główny ciężar działań prewencji zdrowia spoczywa na władzach publicznych i samorządowych. Jak dotąd brakuje aktywnego udziału czynników społecznych, bo to wtedy następują rzeczywiste zmiany zachowań ludzkich, gdy do nich wzywa obowiązująca kultura. Szczęśliwie, jest szeroko upowszechnione, by ludzie przestrzegali zrównoważonej diety, prowadzili aktywność fizyczną, nauczyli się rozładowywać stresy. Podobnie, upowszechniony jest negatywny stosunek do palenia tytoniu, nadużywania alkoholu i leków, niebezpiecznego prowadzenie pojazdów, agresji oraz stosowania przemocy. Te zachowania promowane są w procesie socjalizacji, z oddziaływaniem kultury, społeczności lokalnej, rodziny. Składa się to na rozwijającą się, choć nadal niedoskonałą, świadomość ekologiczną. Jest to świadomość, iż to, co jest dobre dla zdrowia pojedynczego człowieka, jest również dobre dla całej naszej planety. Codzienne mądre wybory sumują się w prawidłowo funkcjonujące społeczeństwo, dbające także o swe otoczenie przyrodnicze, w trosce o własne zdrowie oraz harmonie ekologiczną.
Potrzebne są też konkretne przedsięwzięcia zmierzające do poprawy warunków życia ludzkiego, co do których w skali całej planety nadal istnieją ogromne zaniedbania. Obejmuje to zapewnienie zasobów dobrej wody oraz uzyskanie akceptowanej jakości wód powierzchniowych, minimalizację zagrożeń środowiskowych, ograniczenie ekologicznych skutków gospodarki, a w tym minimalizacja ilości odpadów oraz uporządkowanie gospodarki odpadami komunalnymi, oraz restrukturyzacji przestarzałego przemysłu. Przestrzeń zamieszkiwana przez człowieka winna być modernizowana zgodnie z zasadami ładu przestrzennego i zrównoważonego rozwoju, co między innymi obejmuje zagospodarowanie terenów zdegenerowanych, zalesianie z wykorzystywaniem ich funkcji ekologicznych i społecznych, a także tworzenie instytucjonalnych podstaw pozwalających na uczestnictwo społeczeństwa w procesach decyzyjnych.
Materiał powstał dzięki wsparciu WFOSiGW
Poglądy autorów i treści zawarte w artykule nie zawsze odzwierciedlają stanowisko WFOŚiGW we Wrocławiu.
