Negatywne oddziaływanie człowieka na powierzchnię Ziemi jest najczęściej obserwowane na terenach przemysłowych. Poprzez eksploatację surowców człowiek przekształca ogromne połacie środowiska naturalnego, niszcząc lokalny ekosystem, tworząc wieloprzestrzenne industrialne wyrobiska górnicze.
W Polsce wiele terenów powyrobiskowych jeszcze długo nie będzie wykorzystane do ponownego użycia, ale coraz częściej polscy przedsiębiorcy wzorują się na rozwiązaniach z krajów Europy Zachodniej. Dzięki rekultywacji można przywrócić właściwy stan terenów poprzemysłowych, zachowując ich unikalny krajobraz, ukształtowanie terenu jak i ochronę elementów środowiska naturalnego. Takie obszary mogą pełnić różne funkcje, do najpopularniejszych należą: kulturowa, gospodarcza, przyrodnicza, dydaktyczna czy rekreacyjna.
Z definicji, rekultywacja to nadanie lub przywrócenie terenom zdegradowanym wartości użytkowej. Polega na przeprowadzeniu szeregu zabiegów pozwalających na dalsze użytkowanie terenów w inny sposób, nadając im nowe funkcje społeczne (pojęcie zdefiniowane w Ustawie z dnia 3 lutego 1995r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych, Dz.U. 1995, Nr 95.16.78).
W Polsce największy przekształcony obszar w wyniku działań poprzemysłowych występuje w południowej (bardzo przekształcony krajobraz Śląska), północno- zachodniej oraz północno- wschodniej części kraju. Obszary poprzemysłowe bardziej przypominające powierzchnie księżyca niż naturalne obszary zielone, także da się zagospodarować, potrzeba jest nieco chęci i funduszy.
Niezwykła popularnością cieszy się Kopalnia Złota w Złotym Stoku gdzie na terenie dawnej kopalni powstało muzeum, przy czym można się świetnie bawić. Zwiedzanie oferuje wiele atrakcji np. podziemny spływ łodzią, płukanie złota, wspinanie na sztucznej ścianie wspinaczkowej czy zwiedzanie Sztolni czarnej z 10 m podziemnym wodospadem.
Jednym z przykładów zagospodarowania dawnej kopalni w województwie opolskim jest Jurapark „Krasiejów”. Obiekt zajmuje 50,1 ha i posiada bardzo bogatą ofertę edukacyjno-rekreacyjną.
Na terenie Kopalni Węgla Brunatnego Konin, na eksperymentalnym poletku
o powierzchni 25 hektarów, zostały posiane konopie włókniste. Dzięki takiej uprawie
w miejscach zdegradowanych pojawiły się pierwsze mikroorganizmy, próchnica i grzyby,
a zwierzęta szukają tam schronienia. Konopie rosną najszybciej ze wszystkich używanych do rekultywacji roślin. Można w ten sposób znacznie przyśpieszyć czas rekultywacji terenów pokopalnianych, który naturalnie może trwać nawet kilkanaście tysięcy lat.
Na polach kopalnianych Bełchatów i Szczerców powstanie największy zbiornik wodny w Polsce, z plażami, centrum rekreacyjno- sportowym, planuje się tam również zatopienie atrakcji dla pasjonatów nurkowania. Napełnianie zbiornika na Polu Bełchatów nastąpi w 2026 roku i potrawa 32 lata, natomiast na polu Szczerców wypełnianie nastąpi
w 2048 roku i potrwa 14 lat. Ma być dwa razy głębsze od jeziora Hańcza (głębokość wynosi 108,5 m).
Odmienną formą zagospodarowania terenu poprzemysłowego jest dawny kamieniołom granitu „Gross-Rosen” na Dolnym Śląsku we wsi Rogoźnica. Chcąc upamiętnić tragiczną historię więźniów przeznaczonych do pracy w miejscowym kamieniołomie podczas II Wojny Światowej, utworzono na terenie wyrobiska muzeum.
http://wk-pak.pl/rekultywacja-nowe-zycie-terenow-zdegradowanych
www.gkpge.pl/Csr/Srodowisko/Rekultywacja-terenow
DH
Artykuł powstał dzięki wsparciu WFOSiGW
